Με προκαθορισμένο τεστ (δοκιμασία) και όχι μέσω συνέντευξης, όπως ισχύει έως σήμερα, θα μπορούν να αποκτούν όσοι πληρούν τις λοιπές προϋποθέσεις την ελληνική ιθαγένεια μέσω πολιτογράφησης, σύμφωνα με δρομολογούμενες αλλαγές. Ωστόσο, ο αιτών είναι υποχρεωμένος να παραμείνει στην Ελλάδα για όλο το χρονικό διάστημα έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία πολιτογράφησης. Προβλέπονται, επίσης, ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για την απόκτηση της ιθαγένειας για όσους είναι άνω των 65 ετών, ενώ ταυτόχρονα αλλάζει η σύνθεση των επιτροπών πολιτογράφησης και μειώνεται το αντίτιμο για το παράβολο που πρέπει να καταβάλουν οι αλλοδαποί. Οι αλλοδαποί που αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να διοριστούν άμεσα στο Δημόσιο.
Πρόκειται για τις τελικές ρυθμίσεις και τροποποιήσεις που προωθεί η κυβέρνηση για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας τις οποίες παρουσιάζει η «Κ». Συμπεριλαμβάνονται σε τροπολογία ενταγμένη στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο «Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και καταπολέμηση της έμφυλης βίας», το οποίο αναμένεται να κατατεθεί την επόμενη εβδομάδα προς ψήφιση στη Βουλή. Πάντως, ένα μεγάλο τμήμα των προωθούμενων αλλαγών αφήνεται σε υπουργικές αποφάσεις, οι οποίες θα πρέπει να εκδοθούν μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Η τροπολογία
Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, η τροπολογία αποτελεί εναρμόνιση με τις απαιτήσεις της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του ανθρώπου αλλά και το δίκαιο της Ε.Ε. που αφορά την εξάλειψη των διακρίσεων λόγω ηλικίας ή χρόνιας πάθησης. Συγκεκριμένα, δίνεται η δυνατότητα σε παιδιά τα οποία έχουν αναπηρία άνω του 80% και τα οποία πληρούν τις υπόλοιπες προϋποθέσεις να αποκτούν την ιθαγένεια παρότι δεν μπορούν όπως ορίζει ο νόμος να παρακολουθήσουν ελληνικό σχολείο. Το πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί η διάταξη αυτή παραπέμπεται στο μέλλον, αφού απαιτείται εφαρμοστική απόφαση του υπουργού Εσωτερικών.
Επίσης, καταργείται η συνέντευξη των αιτούντων πολιτογράφησης και αντικαθίσταται από δοκιμαστικό τεστ το οποίο θα διενεργεί η Επιτροπή Πολιτογράφησης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Εσωτερικών έχει την πρόθεση να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων περίπου 300 ερωτήσεων από την οποία θα μπορούν να επιλέγουν οι εξεταστές προκειμένου να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητα. Ωστόσο, στην τροπολογία (άρθρο 35 τροποποίηση του άρθρου 5Α του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας) δεν αναφέρονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής του νέου συστήματος. «Οι προδιαγραφές της ειδικής δοκιμασίας και κάθε άλλο θέμα σχετικά με την οργάνωση και το περιεχόμενό της ρυθμίζονται με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών», σημειώνεται.
Παράλληλα, όσοι έχουν φοιτήσει επιτυχώς τουλάχιστον τρία έτη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε ελληνικό σχολείο ή σε σχολείο που ακολουθεί το υποχρεωτικό ελληνικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και διδασκαλίας, ή έχουν αποφοιτήσει από ελληνικό ΑΕΙ ή ΤΕΙ ή κατέχουν κρατικό πιστοποιητικό ελληνομάθειας επιπέδου τουλάχιστον Β1, απαλλάσσονται από την εξέταση ως προς το τμήμα της γνώσης της ελληνικής γλώσσας.
Προβλέπεται ότι αλλοδαποί ηλικίας άνω των 65 ετών ή αλλοδαποί με νοητική ή ψυχική ή σωματική αναπηρία θα μπορούν να πολιτογραφηθούν με ευνοϊκότερους όρους, οι οποίοι όμως θα καθοριστούν με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών και πάλι.
Προκειμένου αλλοδαπός να υποβάλει αίτηση πολιτογράφησης θα πρέπει να προσκομίσει εκκαθαριστικά σημειώματα για το σύνολο των ετών που διαμένει στη χώρα και όχι μόνο του προηγούμενου έτους όπως ίσχυε. Παράλληλα, μειώνεται το κόστος του παραβόλου για την κατάθεση της αίτησης από 700 ευρώ στα 550.
Σύμφωνα με ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο άρθρο 38 της τροπολογίας, ο αιτών από την κατάθεση της αίτησης έως την ημερομηνία εξέτασής της οφείλει να διαμένει συνεχώς στη χώρα, «αλλιώς η αίτηση απορρίπτεται από τον υπουργό Εσωτερικών». Αν ο αιτών διαμένει εκτός Ελλάδας για διάστημα έως 18 μηνών, τότε η αίτησή του δεν απορρίπτεται, αλλά αναστέλλεται η εξέτασή της, σύμφωνα πάντα με τις νέες ρυθμίσεις. Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται με ποιους τρόπους μπορεί να εξακριβωθεί ο τόπος διαμονής του αιτούντος. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η εξέταση της αίτησης για απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας μπορεί να διαρκέσει από 1 έως και 5 έτη σύμφωνα με τα έως τώρα ισχύοντα, γεγονός που σημαίνει ότι όποιος υποβάλλει αίτημα ιθαγένειας, θα πρέπει να αναβάλει για πολλά χρόνια… τις σπουδές του στο εξωτερικό.
Η σύνθεση
Οι Επιτροπές Πολιτογράφησης όπως ορίζεται αποτελούνται από: α. Τον προϊστάμενο της οικείας Διεύθυνσης Ιθαγένειας, ως πρόεδρο β. Τον προϊστάμενο του τμήματος Ιθαγένειας ή Πολιτογράφησης της οικείας Διεύθυνσης Ιθαγένειας, ως μέλος. γ. Μέλος ΔΕΠ ή ΕΔΙΠ ή διδάσκοντα του Π.Δ. 407/1980 Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, που εδρεύει εντός των ορίων της οικείας Διεύθυνσης Ιθαγένειας ή πλησιέστερα στην έδρα αυτής, στο γνωστικό αντικείμενο της Γλωσσολογίας, Επιστημών Αγωγής, Ιστορίας, Κοινωνιολογίας, Πολιτικής Επιστήμης, Φιλολογίας ή συγγενών κλάδων κοινωνικών ή ανθρωπιστικών επιστημών, το μέλος του οποίου και τον αναπληρωτή του υποδεικνύει το αρμόδιο όργανο διοίκησης του οικείου ΑΕΙ, ως μέλος. δ. Στέλεχος μιας εκ των οικείων Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τον αρμόδιο ή τους συναρμόδιους κατά περίπτωση περιφερειακούς διευθυντές Εκπαίδευσης, ως μέλος.
Τέλος, στο υπουργείο Εσωτερικών συγκροτείται 11μελής επιτροπή για τη σύνταξη Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας.
Οι ομογενείς από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ
Απλοποιείται η διαδικασία κτήσης ιθαγένειας από τους ομογενείς που προέρχονται από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, καθώς καταργούνται οι ειδικές επιτροπές. Οπως ορίζουν οι νέες ρυθμίσεις:
• Ομογενείς που προέρχονται από χώρες της πρώην Σοβιετικής Eνωσης και κατοικούν σε αυτές δύνανται να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, εφόσον είναι ενήλικοι και δεν μπορεί να διαπιστωθεί η ελληνική τους ιθαγένεια βάσει των Συνθηκών Aγκυρας και Λωζάννης, ακολουθώντας τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 10) του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας.
• Ομογενείς από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης που έχουν εισέλθει νόμιμα στην Ελλάδα και διαμένουν σε αυτή, εφόσον είναι ενήλικοι και δεν μπορεί να διαπιστωθεί η ελληνική τους ιθαγένεια βάσει των Συνθηκών Αγκυρας και Λωζάννης, δύνανται να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών.
Η σχετική αίτηση υποβάλλεται στην Περιφερειακή Διεύθυνση Ιθαγένειας του τόπου διαμονής τους. Μαζί με την αίτηση προσκομίζεται οποιοδήποτε στοιχείο δύναται να συνεκτιμηθεί για τη διαπίστωση της ιδιότητάς τους ως ομογενών.